Ticaret Bakanlığı tarafından önceki gün duyurulan ve dün yürürlüğe giren “Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği” sağladığı faydalar nedeniyle tüketici derneklerinden tam destek alırken, dernek temsilcileri etkin yaptırımlar ve sıkı denetimler talep ediyor.
Yönetmeliğin kapsamına ilişkin konuşan Tüketiciler Konfederasyonu (TÜKON) Genel Başkan Vekili Aziz Koçal, bundan sonraki süreçte ürün güvenliği ve şeffaflık açısından, tüketicilerin internetten satın aldıkları ürünlerin güvenilir ve mevzuata uygun olup olmadığını daha net görebileceğini anlattı.
Koçal, yetkili kurumlar tarafından denetim ve izlenebilirliği sağlamak için piyasa gözetimi yapılarak güvensiz ürünlerin tespitinin yapılacağını ve piyasadan çekilmesinin sağlanacağını belirterek, şunları kaydetti:
“Tüketiciler, sahte veya güvensiz ürünler nedeniyle daha kolay şikayette bulunabilecek ve haklarını daha etkin bir şekilde arayabilecekler. Tüketicinin bilgilendirilmesi açısından ürün güvenliği, satıcı bilgileri, üretici bilgileri gibi konularda daha açık ve erişilebilir bilgiler sağlanacak. Yönetmelik, piyasa gözetimi ve denetimi açısından olumlu bir adım olsa da, uygulanabilirliği ve yaptırımların etkinliği kritik öneme sahip. E-ticaret platformları ve satıcıların yönetmelik kurallarına uyup uymadığı düzenli olarak denetlenmezse, tüketiciler sahte veya güvensiz ürünlerle karşılaşmaya devam edebilir. Yönetmeliğin ihlali durumunda caydırıcı cezalar uygulanmazsa, kötü niyetli satıcılar faaliyetlerine devam edebilir. Yönetmelik tüketici haklarını güçlendirme açısından olumlu bir adım olmakla birlikte, etkin denetim yapılmalı, yaptırımlar uygulanmalı ve tüketici farkındalığı sağlanmalı.”
“TÜKETİCİLERİN HIZLI VE ETKİN ŞİKAYET EDEBİLECEĞİ YENİ PLATFORMLAR OLMALI”
Koçal, yönetmeliğin uygulanmasını takip etmek için tüketicilerin hızlı ve etkin şikayet edebileceği yeni platform oluşturulması gerektiğine işaret ederek, oluşturulan platformların yaygınlaştırılması gerektiğini dile getirdi.
“Ürünlerin güvenliği ve takibi için QR kod, blok zinciri tabanlı doğrulama sistemleri gibi teknolojik çözümler teşvik edilmelidir.” diyen Koçal, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Tüketici örgütleri ile iş birliği yapılarak tüketicilere, güvenli alışveriş konusunda bilinç kazandıracak kampanyalar ve eğitimler düzenlenmeli, bunun için yeterli kapasiteye sahip tüketici örgütleri güçlendirilmeli ve kapasitesinin genişletilmesi için desteklenmelidir. Tüketicinin can güvenliği ve sağlığını önemli derecede tehdit eden ürünler açısından mutlaka hürriyeti kısıtlayıcı cezalar ve ticaretten men cezaları gibi ek tedbirler ve cezalar uygulanması için yeni düzenlemeler gerekebilir.”
“YEREL YÖNETİMLERLE İŞBİRLİĞİ YAPILMALI”
Koçal, piyasa gözetimi yeterince sık ve etkili yapılmazsa, tüketicilerin korunamayacağına dikkati çekerek, “Bu nedenle bağımsız denetim kuruluşları, yerel yönetimler, odalar ve tüketici örgütleri ile iş birliği yapılmalıdır.” dedi.
Platformların, yönetmelik kurallarına uymayan satıcıları sistemlerinde barındırmaya devam edebileceğini söyleyen Koçal, “Bunu önlemek için platformlara ciddi yaptırımlar uygulanmalı ve sorumlulukları netleştirilmelidir müteselsil sorumlulukları genişletilmelidir. Yönetmelik her ne kadar iyi olsa da, tüketiciler güvensiz satıcılardan alışveriş yapmaya devam edebilir. Bunu önlemek için, kamu spotları, medya kampanyaları ve bilinçlendirme projeleri artırılmalıdır.” diye konuştu.
KÖTÜ NİYETLİ İŞLETMELER TÜKETİCİYİ YANILTIYOR
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük ise, yönetmeliği tüketiciler açısından çok olumlu değerlendirdiklerini belirterek, yeni uygulamayla birlikte uzaktan satış olarak adlandırılan tüketici ile satıcının karşı karşıya gelmediği alışverişlerde ürünlere ilişkin bilgilerde eksik ya da yanıltıcı bilgilerin söz konusu olabildiğini dile getirdi.
Bazı kötü niyetli işletmecilerin bu nedenle tüketiciyi yanıltabildiğine işaret eden Küçük, e-ticaretin yukarı yönlü ivmelendiği bir dönemde bu yönetmeliğin hayata geçmesinin, yeni tedbirlerin getirilmesinin oldukça önemli olduğunu söyledi.
Küçük, yönetmeliğin e-ticarette satışa sunulan ürünlere ilişkin daha ayrıntılı bilgi verilmesini sağlayacağına dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Tüketici online alışverişten aldığı ürünün tüm detaylarına mağazaya gitmiş gibi erişecek, bu çok önemli. Ürünle ilgili yanıltıcı bir bilgi verildiğinde online pazaryerleri 24 saat içinde ürünü kaldırmak zorunda kalacak. Yönetmeliğin en önemli kısmı, yurt dışından alışveriş yaptığımız sitelerin Türkiye’de temsilci bulundurma zorunluluğu getirmesi. Ayıplı mal ve ürünlerde tüketiciler muhatap bulamıyordu. Yurt dışından yapılan alışverişlerde tüketici ayıplı mal ile karşılaştığında yasal olarak nasıl hakkını arayacağı soru işaretiydi, bu düzenlemeden sonra Türkiye’de temsilciler yasal muhatap olabilir, bu çok ciddi bir gelişme.”
Yönetmeliği, tüketiciler açısından çok sayıda avantaj barındırması dolayısıyla desteklediklerinin altını çizen Küçük, burada en önemli konunun denetim olduğunu, tüketicilerin haklarının korunması için uygulamada sıkı denetim istediklerini söyledi.
