Son dakika…Trump dünyayı sarstı! Tepkiler çığ gibi: ‘Sonuçları dünya çapında milyonlarca insan için korkunç olacak’

Apple, ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi açıklamasının ardından teknoloji hisselerinde düşüşe öncülük etti. Apple, genişletilmiş işlemlerde yaklaşık yüzde 6 düşerek teknoloji şirketleri arasında en büyük düşüşü yaşadı. Tayvan’da çip üreten ve sistemlerini Meksika ve başka yerlerde monte eden Nvidia yüzde 4 düşerken, Tesla yaklaşık yüzde 4,5 değer kaybetti.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin karşılıklı tarifelerine karşı ek önlemler hazırladıklarını söyledi.ABD Başkanı Donald Trump’ın AB de dahil bütün ülkelere yönelik duyurduğu tarifelerin dünya ekonomisine büyük bir darbe olduğunu belirten von der Leyen, bundan derin üzüntü duyduğunu vurguladı.Von der Leyen, karşılıklı tarifelerin muazzam sonuçlar doğuracağına işaret ederek, “Küresel ekonomi büyük zarar görecek, belirsizlik artacak ve korumacılık daha fazla yükselecek. Bunun sonuçları dünya çapında milyonlarca insan için korkunç olacak.” dedi.

Tarifelerin etkilerinin hemen hissedileceğine ve dünya çapındaki tüketicilere zarar vereceğine dikkati çeken von der Leyen, “Milyonlarca vatandaş daha yüksek market faturalarıyla karşı karşıya kalacak. İlaçlar ve ulaşım daha pahalı olacak. Enflasyon artacak.” diye konuştu.Von der Leyen, belirsizliğin artacağını, tedarik zincirlerinin bozulacağını ve külfetli bürokrasi ortaya çıkacağını ifade ederek, ABD ile iş yapmanın maliyetinin büyük ölçüde artacağını anlattı.Küresel ticaret sisteminde bir düzen kalmadığına işaret eden von der Leyen, ABD’nin ticaret ortaklarını karmaşa ve kaos içine soktuğunu belirtti.Von der Leyen, küresel ticaret sisteminde ciddi eksiklikler olduğu ve bazılarının bundan haksız menfaat elde ettiği konusunda ABD Başkanı Trump’a katıldığını dile getirdi.Küresel ticaret sistemini ekonominin gerçeklerine uygun hale getirmek için yapılacak her türlü çabayı desteklemeye hazır olduğunu vurgulayan von der Leyen, “Ancak şunu da açıklığa kavuşturmak istiyorum. İlk ve son aracınız olarak tarifelere başvurmak sorunu çözmeyecektir.” şeklinde konuştu.

Von der Leyen, transatlantik ticarette engelleri kaldırmak için ABD ile müzakere etmeye her zaman hazır olduklarını anımsatarak, “Aynı zamanda, karşılık vermeye de hazırız. Çelik üzerindeki tarifelere yanıt olarak ilk karşı önlem paketini zaten tamamlıyoruz. Şimdi, müzakereler başarısız olursa çıkarlarımızı ve işletmelerimizi korumak için daha fazla karşı önlem almaya hazırlanıyoruz.” ifadelerini kullandı.Yeni tarifelerin dolaylı etkilerinin neler olacağını yakından takip edeceklerine işaret eden von der Leyen, “Küresel kapasite fazlasını ve pazarımıza damping yapılmasını kabul etmeyiz.” dedi.Von der Leyen, Avrupa’nın çıkarlarını ve değerlerini savunacaklarını belirterek, sorunların müzakere yoluyla giderilebileceğini anlattı.ABD tarifelerinin kaçınılmaz olarak ortaya koyacağı etkilere hazırlıklı olmaları gerektiğini ifade eden von der Leyen, “Avrupa, bu fırtınayı atlatmak için ihtiyaç duyduğu her şeye sahip.” diye konuştu.

Vietnam’a yönelik %46 oranındaki yeni gümrük vergisi, giyim, mobilya ve oyuncak sektöründeki büyük şirketlerin maliyetlerini artırabilir ve bazıları da tüketiciler için fiyatları yükseltebilir. Ülke, ABD’nin Pekin ile yaşadığı ticari gerilimin çapraz ateşinden kaçınmaya çalışan şirketler için popüler bir alternatif haline geldi. Vergiler, birçok tüketicinin değer bilincine sahip olduğu ve harcama konusunda daha seçici davrandığı bir dönemde şirketleri vuracak. Perakendeciler ve markalar, üretimin bir kısmını ya da tamamını Çin dışına taşırken, spor ayakkabıdan kanepeye kadar birçok ürünün üretimi için Vietnam’a yöneldi.

ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD’ye giren tüm mallara yönelik kapsamlı yeni ithalat vergileri bugün dış basının en önemli gündem maddesi oldu. Peki gazeteler Trump’ın kararını nasıl değerlendirdi?

İngiliz Telegraph gazetesi, yüzde 10’luk gümrük vergisi ile İngiltere’nin Trump’ın gazabını ucuz atlattığını yazarken, Guardian gazetesi de Asya piyasalarının Trump’ın tarife duyurusunun ardından düşüşe geçtiğine dikkat çekti ve AB’nin karşı önlemler için harekete geçtiğini yazdı. Dailymail gazetesi Trump’ın İngiltere’ye sadece yüzde 10 gümrük vergisi getirdiğini ancak dünyanın geri kalanına çok daha sert vurduğunu yazdı. Hükümetin karar ile rahat bir nefes aldığını yazan gazete Başbakan Starmer’ın bir misilleme planı olmadığını ileri sürdü.

ALMANYA’DAN 1930 HATIRLATMASI

Fransız Le Monde gazetesi, Trump’ın ‘ticaret savaşı’ ilanı ettiğini ve bunun ABD’yi ekonomik belirsizliğe sürüklediğini öne sürdü. Gazete haberinde “Amerika Birleşik Devletleri, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmasına yardımcı olduğu küresel ekonomik düzene büyük bir darbe indirdi.Washington 1930’lardan beri bu tür gümrük engelleri koymamıştı. Görünüşe göre bu engellerin miktarı, bilimsel olmayan hesaplamalar temelinde ülke ülke değerlendirilmiş.” ifadelerini kullandı.

Alman Bild gazetesi ise korkutan bir uyarıda bulundu;

“ABD en son 1930’da böyle bir karar almıştı. o zaman da amaç iç pazarı güçlendirmek ve yüksek gümrük vergileri yoluyla istihdamı güvence altına almaktı, tıpkı Trump’ın bugün istediği gibi. Washington o dönem “Smoot-Hawley Tarife Yasası” ile 20.000’den fazla kategoriye ithalat vergisi getirdi. Diğer ülkeler misilleme tarifeleriyle karşılık verince sonuç yıkıcı oldu. ABD ihracatı yaklaşık yüzde 60 oranında düştü. Bu durumtı. 1929’da başlayan Dünya Ekonomik Krizi’nin 1933 sonuna kadar uzamasına ve ağırlaşmasına yol açtı.”

Çin Ticaret bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada “ABD, uluslararası ticaret kurallarına aykırı olan ve ilgili tarafların meşru hak ve çıkarlarını ciddi şekilde baltalayan öznel ve tek taraflı değerlendirmelere dayanan sözde ‘karşılıklı tarifeleri’ çizdi” dedi.Çinli yetkili, Trump yönetiminin karşılıklı gümrük vergileri uygulama kararını “tipik bir tek taraflı zorbalık uygulaması” olarak nitelendirdi ve birçok ülkenin “güçlü memnuniyetsizlik ve açık muhalefet” ifade ettiğini sözlerine ekledi.

Açıklama, Trump’ın Çin’e %34, Avrupa Birliği’ne %20, Vietnam’a %46 ve Tayvan’a %32 olmak üzere birçok ülkeye yüksek gümrük vergisi oranları uygulamasının ardından geldi.Beyaz Saray CNBC’den Eamon Javers’e Pekin’e uygulanan gümrük vergisi oranının Çin’den yapılan ithalata uygulanan mevcut %20’lik gümrük vergisine ek olarak getirildiğini, yani Çin’e uygulanan gerçek gümrük vergisi oranının %54 olduğunu açıkladı. Diğer ülkeler de tarife önlemlerinden duydukları memnuniyetsizliği dile getirerek Çin’e katıldı.

Kanada Başbakanı Mark Carney, hükümeti Perşembe günü açıklanacak karşı önlemler setine hazırlanırken Ottawa’nın tarifelerle “amaç ve güçle” mücadele edeceğini söyledi.

Güney Kore’nin Başkan vekili Han Duck-soo, otomobil endüstrisi de dahil olmak üzere etkilenecek sanayi ve işletmeler için acil destek önlemleri alınmasını emretti ve yetkililere ek vergilerin etkisini en aza indirmek için Washington ile aktif olarak müzakere etme talimatı verdi.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese de Trump’ın gümrük vergilerini “kötü bir karar” olarak nitelendirdi ve önlemlerin “bir dostun eylemi” olmadığını söyledi, ancak ABD’ye karşı karşılıklı vergilerle yanıt vermeyi reddetti.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, ABD’nin Avrupa Birliği’ne (AB) gümrük tarifesi getirmesini “yanlış bir tedbir” olarak değerlendirdiğini belirtti. Meloni, Facebook hesabından yaptığı paylaşımda, “ABD’nin, AB’ye yönelik gümrük tarifeleri getirmesini, yanlış bir tedbir olarak değerlendiriyorum ve bu, hiçbir tarafın çıkarına değildir.” ifadesini kullandı.

Ticaret savaşlarının risklerine dikkati çeken Meloni, şunları kaydetti:

“ABD ile bir anlaşmaya varmak için elimizden geleni yapacağız, çünkü böyle bir ticaret savaşının kaçınılmaz olarak Batı’yı zayıflatıp, diğer küresel aktörlerin lehine işleyeceğine inanıyoruz. Her durumda, her zaman olduğu gibi, İtalya’nın ve ekonomisinin çıkarlarını koruyarak, diğer Avrupa ortaklarımızla da istişare içinde hareket edeceğiz.”

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Bloomberg’e verdiği röportajda, ABD Başkanı Donald Trump’ın duyurduğu karşılıklı tarifelere yönelik açıklamalarda bulundu.

Ülkelere panik yapmamalarını tavsiye eden Bessent, “Ben olsam misilleme yapmaya çalışmazdım çünkü misilleme yapmadığınız sürece, bu rakam üst sınır olacak.” diye konuştu.

Bessent, piyasaların misilleme yapılmadığı takdirde bu oranların kesin olduğuna emin olabileceğini belirtti.Ülkelerin tarife müzakereleri için iletişime geçtiğini dile getiren Bessent, ancak bu konuda ne yapılacağının Başkan Trump’a bağlı olduğunu vurguladı.

Bessent, Çin’in fentanil krizinin çözülmesinin tarifelerin kaldırılmasına bağlı olduğunu belirttiğini aktarırken, sıralamanın böyle işlememesi gerektiğini savundu.

Fox News kanalına verdiği röportajda da benzer ifadelere yer veren Bessent, “Şu anda her ülkeye tavsiyem, misilleme yapmamalarıdır. Bakalım nasıl olacak, çünkü misilleme yaparsanız tırmanma olacaktır.” dedi.

Trump’ın yeni gümrük vergileri açıklamasından kısa bir süre sonra ABD’deki endekslerde değer kaybı görüldü.S&P 500 yaklaşık yüzde 1,5 oranında gerilerken, Nasdaq 100 ise yüzde 2 kayıp yaşadı.Çarşamba akşamı, büyük ithalatçı şirketlerin hisseleri de darbe aldı.Nike’ın hisseleri yüzde 6 düşerken, General Motors yüzde 3 geriledi.

Çip devi Nvidia da sert bir düşüş yaşadı. Başlangıçta yüzde 2 yükselen hisseleri, Tayvan’a yüzde 32 oranında tarife uygulanmasının ardından yaklaşık yüzde 5 daha aşağıda seyretti.İngiltere ile Avrupa’daki endeksler, ABD’dekilere kıyasla biraz daha korunaklı görünüyor.

Altın fiyatı ise yeni bir rekor kırdı. Borsa vadeli işlemlerindeki sert düşüşün ortasında yatırımcıların güvenli liman olarak gördüğü altın ons başına 1.350 doların üzerine çıktı.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD Başkanı Trump’ın 1977 tarihli Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası (IEEPA) kapsamındaki yetkisini kullanarak, ülkenin ticaret ilişkilerindeki karşılıklılık eksikliği, döviz manipülasyonu ve diğer ülkeler tarafından sürdürülen yüksek katma değer vergileri gibi politikaların neden olduğu ticaret açığına karşı önlem aldığı aktarıldı.

Bu kapsamda tüm ülkelere getirilen yüzde 10 oranındaki temel gümrük vergisinin 5 Nisan’da yürürlüğe gireceği bildirilen açıklamada, ülkelere özel olarak belirlenen daha yüksek oranlı tarifelerin ise 9 Nisan’da yürürlüğe gireceği kaydedildi.

Açıklamada, bu tarifelerin ticaret açığından kaynaklanan tehdidin ortadan kalktığı veya hafiflediği belirlenene kadar yürürlükte kalacağı vurgulandı.

Fentanil ve göçmen krizi dolayısıyla Kanada ve Meksika’ya yönelik tarifelerin ilgili kararlar uyarınca yürürlükte kalacağı belirtilen açıklamada, ABD-Meksika-Kanada Anlaşmasına uygun malların istisna kapsamında kalmaya devam edeceği ifade edildi.

Açıklamada, sektörel tarifelerin açıklandığı çelik, alüminyum, otomobil, bakır, yarı iletkenler ve kereste gibi ürünlerle ABD’de bulunmayan enerji ve belirli minerallerin karşılıklı tarife düzenlemelerinden muaf olacağı bildirildi.

Geçen yıl ABD’nin mal ticaret açığının 1,2 trilyon doları aştığına işaret edilen açıklamada, 2001’de yüzde 28,4 olan ABD’nin küresel üretimdeki payının 2023’te yüzde 17,4’e düştüğünün bilgisi paylaşıldı.

ABD Başkanı Trump’ın imzaladığı kararname kapsamında, ABD’nin birçok ticaret partnerine tarife getirilmesi öngörülüyor. Tarife oranları, yüzde 10 ila yüzde 50 arasında değişiyor.

Bu kapsamda, ülkenin ithalat yaptığı başlıca ticaret partnerlerinden Avrupa Birliği’ne yüzde 20, Çin’e yüzde 34, Vietnam’a yüzde 46, Tayvan’a yüzde 32, Japonya’ya yüzde 24, Hindistan’a yüzde 26, Güney Kore’ye yüzde 25, Tayland’a yüzde 36, İsviçre’ye yüzde 31, Endonezya’ya yüzde 32, Malezya’ya yüzde 24, Kamboçya’ya yüzde 49, Güney Afrika’ya yüzde 30, Bangladeş’e yüzde 37 ve İsrail’e yüzde 17 tarife getirilmesi planlanıyor.

Türkiye, Birleşik Krallık, Brezilya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Yeni Zelanda, Mısır ve Suudi Arabistan’ın aralarında olduğu bazı ülkeler için yüzde 10 gümrük vergisi uygulanması öngörülüyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlenen etkinlikte, diğer ülkelere karşılıklı tarifelerin uygulanmasını öngören kararnameyi imzaladı. ABD Başkanı Trump, burada yaptığı konuşmada, bugünü uzun zamandır beklenen “kurtuluş günü” olarak nitelendirerek, “Ülkemiz ve vergi mükelleflerimiz 50 yılı aşkın süredir sömürülüyor ama artık buna izin verilmeyecek.” dedi.

Trump, yabancı ticaret engellerini ortadan kaldıracaklarını belirterek, nihayetinde bunun yurt içinde daha fazla üretim, daha güçlü rekabet ve tüketiciler için daha düşük fiyatlar anlamına geleceğini ifade etti.Kronik ticaret açıklarını bir ekonomik sorundan ziyade, ABD’nin güvenliğini tehdit eden bir ulusal acil durum olarak nitelendiren Trump, bunun ülke için büyük bir tehdit olduğunu vurguladı.

Trump, yarından itibaren ABD’nin diğer ülkelere karşılıklı tarifeler uygulayacağını belirterek, “Minimum temel tarife oranını yüzde 10 olarak belirleyeceğiz.” diye konuştu.mAyrıca Trump, bu gece yarısından itibaren, ithal otomobillere yüzde 25 gümrük vergisi uygulamasının da yürürlüğe gireceğini anımsattı.