Pnömoni halk arsındaki adıyla ‘zatürre’ akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Pnömokok bakterisi başta olmak üzere çeşitli mikroorganizmalara bağlı olarak meydana gelir. Hastalığın ayakta tedavi edilebilen hafif formlarının yanı sıra yoğun bakıma ihtiyaç duyulabilecek kadar ağır formları da vardır. Dolayısıyla özellikle pandemide hastalığa karşı önlem alınması gerektiğini belirten Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Çağlar Çuhadaroğlu, tedbirlerin ve aşıların önemini şöyle anlattı…
Prof. Dr. Çağlar Çuhadaroğlu
HASTALAR YATARAK TEDAVİ EDİLMELİ
Öksürük, balgam, titremeyle yükselen ateş, halsizlik ve göğüs ağrısı en sık görülen belirtileridir. Balgam hepsinde olmayabilir. Sadece kuru öksürükle ortaya çıkan zatürreler de vardır. Atipik adını verdiğimiz, özelikle mevsim değişikliği zamanlarında daha sık görülen türleri de mevcuttur. Bu türde hastalık kas ağrısı, boğaz ağrısı, hafif ateş, kuru öksürükle baş gösterir. Hangi tür ve şiddette olursa olsun, mutlaka evde ya da hastanede yatarak tedavi edilmelidir. Zatürre erken dönemde ilaçlarla ve evde dinlenerek tedavi edilebilir. Ancak tedavide gecikme olursa zatürrenin akciğerde tuttuğu alan genişler, hatta hastalığa neden olan mikrop yoğun olarak kana karışarak daha ağır durumlara yol açabilir.
COVID-19 DA BİR NEDEN
CovId-19 enfeksiyonu özellikle orta-ağır hastalarda bağışıklığı bozarak zatürrenin kolay gelişmesine neden olabiliyor. Covid-19 olunduğunda zatürreye olan yatkınlıkta artma, ateşli hastalıkların birbiriyle karışması nedeniyle tanıda gecikme-yanılma olasılığı var. Bu nedenle ne kadar az zatürre ihtimali olursa o kadar iyi. Öte yandan maske kullanımı havadan bulaşan zatürre mikroplarının insandan insana geçişini engelleyerek toplumda görülme sıklığını da azaltır.
AŞININ BELLİ BİR ZAMANI VAR MI?
Zatürre aşısının grip aşısı gibi zamanı yok; her mevsim yapılabilir. İki türü vardır; PCV13’lü ve PPSV23’lü olanları… Mümkünse önce 13’lü olanı yapılmalıdır. Bu türü yaşam boyu 1 kez uygulanır. PPSV23’lü olan formu bu aşıdan bir yıl sonra yapılır. 23’lü form aşı 5 yıl sonra ikinci kez uygulanır. Covid-19 aşısı, grip aşısı ve zatürre aşıları farklıdır. Bu nedenle gerektiğinde üçü de yapılabilir. Covid-19 ve zatürre aşıları canlı aşı olmadıkları için teorik olarak aynı gün yapılmalarında engel yoktur. Ancak pratik uygulamada aralarında 2-3 gün olmasında yarar var. Çünkü tüm aşıların yapıldığı yerde şişme, ateş ve halsizlik gibi yan etkileri olabilir.
HERKES AŞI YAPTIRMALI MI?
Zatürre aşısını herkesin yaptırmasına gerek yoktur. 65 yaş üstündeki kişiler, onkoloji hastaları, KOAH, diyabet, kronik böbrek-kronik karaciğer hastaları, bağışıklık bozukluğu olanlar ve dalağı alınanlar gibi risk grubundaki kişilere önerilmektedir.